علم دینی (علوم انسانی اسلامی)؛ علم نافع؛ علم اقتدارآفرین

ثنویت و توحید؛ دوگانگی مادیات و یگانگی معنویات

انواع دوگانه ها (ثنویت)

1- ثنویت متباین : دوگانه های متفاوت

2- ثنویت مترادف : دوگانه های مشابه

3- ثنویت متضاد ضروری : دوگانه های متضاد در امور مادی (عالم خلق و مخلوقات) که وجودشان برای هم ضروری است

4- ثنویت توحیدی : دوگانه هایی که در مسائل غیرمادی و معنایی (عالم جعل) مطرح هستند و باید یکی را پذیرفت و دیگری را رد کرد

در پدیده های مادی (مخلوقات) دوگانگی (ثنویت) و زوجیت اصلی شناخته شده است. برای مثال، دوگانه های شب و روز، زن و مرد، گرم و سرد، خشک و تر وجود دارد و لازمه امور مادی است.

نکته مهم اینکه، نباید این دوگانگی و ثنویت را به پدیده های غیرمادی و معنایی (مجعولات) تعمیم دهیم. برای نمونه، نمی توان هم شر را پذیرفت و هم خیر را، نمی توان هم حق را درست دانست و هم باطل را، نمی توان گفت امری هم درست است هم غلط. در امور غیرمادی باید یک مورد را پذیرفت و گزینه دوم را رد کرد. می توان این انتخاب را معرفت توحیدی نامید، یعنی بین دو یا چند پدیده غیرمادی، یکی را می پذیریم و گزینه یا گزینه های دیگر را رد می کنیم.

اگر در مسائل غیرمادی هر دو گزینه را بپذیریم، دچار شرک در معرفت (معرفت شرک آلود) می شویم.

در مجموع، در عالم خلق (مخلوقات) دوگانگی وجود دارد، ولی در عالم جعل (مجعولات) دوگانگی مردود است.

 

در مورد ولایت و انتخاب ولی نیز دوگانگی توحیدی مشهود است. باید بین دوگانه حق و باطل (خدا و شیطان) یکی را برگزید و تحت ولایت خداوند یا ولایت شیطان (هوای نفس خود یا دیگران) قرار گرفت