اقتصاد دستوری یا اقتصاد بازار آزاد

علم اقتصاد به عنوان یکی از علوم انسانی که تأثیر بسیار زیادی در زندگی افراد و تداوم جامعه دارد، می تواند به صورت توصیفی یعنی آنچه هست یا به صورت دستوری و تجویزی یعنی آنچه باید باشد، مطرح شود. در اقتصاد لیبرالی بازار آزاد، بازار به حال خود رها می شود تا بر اساس عرضه و تقاضا و شرایط بازار به تعادل برسد! این روش اقتصادی در جواع کاپیتالیستی و سرمایه گرایی همانند آمریکا اعمال می شود و نتیجه آن ثروتمند شدن عده کمی از مردم و فقر اکثریت مردم است. بر اساس همین اقتصاد لیبرالی، جنبش 99 درصدی وال استریت (خیابانی که بزرگ ترین بورس جهان در آن قرار دارد) علیه 1 درصد بهره مند در سال 2008 در آمریکا شکل گرفت.

اقتصاد دستوری در برابر اقتصاد آزاد تعریف می‌شود و به نظام اقتصادی گفته می‌شود که طبق دستور یک سازمان یا یک نهاد غیر خصوصی شکل گرفته باشد. نظام‌های اقتصادی سوسیالیستی و اقتصاد دولتی شکل‌هایی از آن هستند (وود، 1381).

این رهاسازی اقتصاد و استفاده از روش اقتصادی  بازار آزاد، در سال 1397 منجر به افزایش شدید قیمت ها در ایران شده و قیمت ها را به شدت افزایش داده است. برای نمونه، قیمت دلار به 12000 هزار تومان رسید و قیمت خودرو و مسکن و اجاره بها در بازار آزاد تا 2 برابر افزایش یافت و بلیط هواپیما تا 4 برابر زیاد شد.

منبع

آلن وود. «دیکتاتور توتالیتر». در استالین و استالینیسم. ترجمه? محمد رفیعی مهرآبادی. چاپ اول. تهران: نشر خجسته، 1381 خورشیدی. صفحه? 71